Wat is WCAG? Een eenvoudige uitleg
WCAG staat voor Web Content Accessibility Guidelines. Deze internationale richtlijnen zijn ontwikkeld door het World Wide Web Consortium (W3C), de belangrijkste internationale standaardisatieorganisatie voor het wereldwijde web. Het doel van WCAG is om webinhoud toegankelijker te maken voor mensen met verschillende soorten beperkingen, waaronder visuele, auditieve, fysieke, spraak-, cognitieve, taal- en leerbeperkingen.
De eerste versie van WCAG werd in 1999 gepubliceerd, gebaseerd op een 25-punts document over best practices voor webtoegankelijkheid. In 2008 volgde WCAG 2.0, waarin de fundamentele principes van webtoegankelijkheid werden geïntroduceerd. In 2018 werd dit opgevolgd door WCAG 2.1, dat extra richtlijnen bevat voor mobiele toegankelijkheid en voor mensen met cognitieve beperkingen. De meest recente versie, WCAG 2.2, is in oktober 2023 gepubliceerd met negen nieuwe succescriteria.
WCAG vormt de basis voor wetgeving op het gebied van digitale toegankelijkheid in veel landen. Deze richtlijnen bieden concrete, testbare criteria waaraan websites kunnen worden getoetst, waardoor ze een belangrijk instrument zijn voor ontwikkelaars, ontwerpers en organisaties die digitale inclusie willen waarborgen.
Waarom zijn de WCAG-richtlijnen belangrijk?
Digitale inclusie is een fundamenteel recht. Iedereen, ongeacht eventuele beperkingen, moet kunnen deelnemen aan de digitale samenleving. In Nederland en Europa is digitale toegankelijkheid niet alleen een kwestie van inclusie, maar ook een wettelijke verplichting. De Europese richtlijn EN 301 549 en het Tijdelijk besluit digitale toegankelijkheid vereisen dat overheidswebsites en -apps voldoen aan WCAG 2.1 niveau AA.
Voor bedrijven biedt het voldoen aan WCAG-richtlijnen aanzienlijke zakelijke voordelen. Het vergroot je potentiële publiek met miljoenen gebruikers die anders mogelijk worden uitgesloten. Bovendien leiden toegankelijke websites vaak tot een betere gebruikerservaring voor alle bezoekers, niet alleen voor degenen met beperkingen. Een goed gestructureerde, duidelijke en navigeerbare website verhoogt de gebruikerstevredenheid en conversiepercentages.
Toegankelijkheid verbetert ook de SEO-prestaties van je website, aangezien veel van de praktijken die voor toegankelijkheid worden aanbevolen, zoals goede structuur, alternatieve tekst voor afbeeldingen en duidelijke navigatie, ook door zoekmachines worden gewaardeerd. Door proactief te investeren in toegankelijkheid vermijd je juridische risico’s en positioneer je je organisatie als maatschappelijk verantwoord.
De WCAG-principes: POUR uitgelegd
De WCAG-richtlijnen zijn gebaseerd op vier fundamentele principes, vaak aangeduid met het acroniem POUR: Perceivable (Waarneembaar), Operable (Bedienbaar), Understandable (Begrijpelijk) en Robust (Robuust). Deze principes vormen de basis voor alle specifieke richtlijnen en succescriteria.
Waarneembaar betekent dat gebruikers de informatie moeten kunnen waarnemen met ten minste één van hun zintuigen. Voor mensen met visuele beperkingen betekent dit bijvoorbeeld dat afbeeldingen alternatieve teksten moeten hebben, video’s ondertiteling of audiodescripties nodig hebben, en dat tekst voldoende contrast moet hebben. Een voorbeeld hiervan is het bieden van ondertiteling bij video’s, waardoor mensen met gehoorproblemen de inhoud kunnen begrijpen.
Bedienbaar houdt in dat gebruikers de interface-elementen moeten kunnen bedienen. Websites moeten volledig bedienbaar zijn met alleen een toetsenbord voor mensen die geen muis kunnen gebruiken. Formulieren moeten duidelijk gelabeld zijn en interactieve elementen moeten voldoende groot zijn. Een voorbeeld is het zorgen voor consistente navigatie door de hele website, waardoor gebruikers gemakkelijk hun weg kunnen vinden.
Begrijpelijk betekent dat informatie en bediening van de gebruikersinterface begrijpelijk moeten zijn. Tekst moet leesbaar en begrijpelijk zijn, en de werking van de website moet voorspelbaar zijn. Een praktisch voorbeeld is het aanbieden van duidelijke foutmeldingen en instructies bij formulieren, zodat gebruikers weten wat er van hen wordt verwacht.
Robuust houdt in dat content robuust genoeg moet zijn om betrouwbaar te kunnen worden geïnterpreteerd door verschillende user agents, inclusief hulptechnologieën. Dit vereist valide HTML-code en compatibiliteit met hulpmiddelen zoals schermlezers. Een voorbeeld is het gebruik van semantische HTML-elementen die de structuur van de content duidelijk maken voor hulptechnologieën.
WCAG conformiteitsniveaus: A, AA en AAA
WCAG definieert drie conformiteitsniveaus: A (minimaal), AA (standaard) en AAA (optimaal). Elk niveau bouwt voort op het vorige, waarbij niveau A de meest fundamentele toegankelijkheidsvereisten bevat en niveau AAA de meest uitgebreide.
Niveau A omvat basisvereisten zoals toetsenbordtoegankelijkheid, alternatieve tekst voor afbeeldingen, ondertiteling voor video’s en een logische structuur van de content. Hoewel dit niveau de ernstigste toegankelijkheidsbarrières wegneemt, biedt het slechts minimale toegankelijkheid en is het meestal niet voldoende om aan wettelijke vereisten te voldoen.
Niveau AA is het meest gangbare niveau voor wettelijke compliance. Het omvat alle niveau A criteria plus aanvullende vereisten zoals voldoende kleurcontrast (minimaal 4,5:1 voor normale tekst), consistente navigatie en identificatie van formuliervelden. In Nederland en Europa vereisen wetten zoals het Tijdelijk besluit digitale toegankelijkheid en EN 301 549 dat overheidswebsites voldoen aan WCAG 2.1 niveau AA.
Niveau AAA biedt het hoogste niveau van toegankelijkheid, met strenge vereisten zoals gebarentaalvertaling voor video’s, nog hoger kleurcontrast (7:1) en uitgebreide hulp bij formulieren. Dit niveau is vaak moeilijk volledig te bereiken voor complexe websites en wordt meestal niet vereist door wetgeving. Je kunt dit echter wel nastreven voor specifieke onderdelen van je website, vooral als deze gericht zijn op gebruikers met specifieke beperkingen.
Hoe test je of jouw website voldoet aan WCAG?
Het testen van WCAG-conformiteit vereist een combinatie van geautomatiseerde en handmatige evaluatie. Geautomatiseerde tools zoals WAVE, axe, of IBM Equal Access Accessibility Checker kunnen snel veel technische problemen identificeren, zoals ontbrekende alternatieve teksten, onvoldoende kleurcontrast of onjuiste HTML-structuur. Deze tools kunnen echter niet alle problemen detecteren en geven soms valse positieven of negatieven.
Handmatige tests zijn belangrijk voor een volledige beoordeling. Dit omvat het testen van toetsenbordnavigatie, het beoordelen van de leesbaarheid van content, en het controleren of formulieren en interactieve elementen correct werken. Een toegankelijkheidsaudit door experts kan je gedetailleerde inzichten bieden en helpen prioriteiten te stellen voor verbeteringen.
Testen met echte gebruikers met verschillende beperkingen is de meest waardevolle manier om toegankelijkheidsproblemen te identificeren. Door te observeren hoe mensen met verschillende hulptechnologieën je website gebruiken, krijg je inzicht in echte gebruikersuitdagingen die misschien niet door andere testmethoden worden opgemerkt.
Veelvoorkomende WCAG-fouten en hoe je ze kunt oplossen
Een van de meest voorkomende toegankelijkheidsproblemen is ontbrekende alternatieve tekst voor afbeeldingen. Elke betekenisvolle afbeelding moet een alt-attribuut hebben dat de functie of inhoud van de afbeelding beschrijft. Decoratieve afbeeldingen kunnen een leeg alt-attribuut hebben (alt=””). Dit helpt schermlezers om zinvolle informatie te geven aan blinde gebruikers.
Onvoldoende kleurcontrast is een ander veelvoorkomend probleem. Tekst moet voldoende contrast hebben met de achtergrond om leesbaar te zijn voor mensen met verminderd zicht. Voor niveau AA moet normale tekst een contrastverhouding van ten minste 4,5:1 hebben, en grote tekst ten minste 3:1. Contrastratio-checkers helpen je te bepalen of het contrast voldoende is.
Niet-toegankelijke formulieren vormen een significant obstakel voor gebruikers met beperkingen. Elk formulierveld moet een duidelijk label hebben dat programmatisch is gekoppeld via het for-attribuut. Foutmeldingen moeten duidelijk zijn en specifieke instructies geven voor het corrigeren van fouten. Zorg ervoor dat formulieren ook volledig met het toetsenbord kunnen worden ingevuld en verzonden.
Toetsenbordtoegankelijkheid is cruciaal voor gebruikers die geen muis kunnen gebruiken. Alle functionaliteit moet beschikbaar zijn via het toetsenbord. Dit betekent onder andere dat focusindicatoren zichtbaar moeten zijn, dat er geen toetsenbordvallen mogen zijn, en dat je aangepaste widgets correct implementeert met de juiste ARIA-rollen en -eigenschappen.
Hoe wij je kunnen helpen met WCAG-compliance
Bij Buro voor de Boeg hebben we uitgebreide expertise in het ontwikkelen van toegankelijke websites en webapplicaties die voldoen aan WCAG 2.1 normering op minimaal niveau AA. Voor diverse gemeenten, waaronder Rotterdam, Barendrecht, Albrandswaard en Ridderkerk, hebben we projecten gerealiseerd die volledig voldoen aan de wettelijke toegankelijkheidsvereisten.
Onze specialisten beschikken over diepgaande kennis van WordPress-toegankelijkheid, waarmee we ervoor zorgen dat WordPress-sites volledig voldoen aan toegankelijkheidseisen. We bouwen websites met semantisch correcte HTML, voldoende kleurcontrast, toetsenbordtoegankelijkheid en compatibiliteit met hulptechnologieën.
Naast ontwikkeling bieden we ook toegankelijkheidsaudits aan, waarbij we grondig controleren of je website voldoet aan de WCAG-richtlijnen. Na een audit stellen we concrete verbeterplannen op om eventuele problemen aan te pakken. Dankzij ons uitgebreide partnernetwerk met meerdere auditors kunnen we snelle doorlooptijden realiseren en zorgen dat jouw digitale producten niet alleen voldoen aan wettelijke eisen, maar ook een optimale gebruikerservaring bieden voor alle doelgroepen.
Wil je jouw website toegankelijker maken volgens de WCAG-richtlijnen? Neem contact met ons op via deze link en ontdek hoe we je kunnen helpen.