Wat zijn de WCAG-richtlijnen en waarom zijn ze belangrijk?
De Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) vormen de internationale standaard voor digitale toegankelijkheid. Deze richtlijnen zijn ontwikkeld door het World Wide Web Consortium (W3C) met als doel websites en webapplicaties toegankelijk te maken voor mensen met verschillende beperkingen. De WCAG-richtlijnen zijn gebaseerd op vier kernprincipes: waarneembaar, bedienbaar, begrijpelijk en robuust (POUR: Perceivable, Operable, Understandable, Robust).
Door de jaren heen zijn de richtlijnen verder ontwikkeld. Na WCAG 1.0 (1999) en WCAG 2.0 (2008) verscheen in 2018 WCAG 2.1, die 17 nieuwe succescriteria toevoegde. In oktober 2023 werd WCAG 2.2 aangekondigd met negen nieuwe succescriteria, die vooral gericht zijn op toegankelijkheidsbarrières voor gebruikers met visuele, motorische, auditieve en cognitieve beperkingen. Deze voortdurende ontwikkeling van de WCAG-standaarden laat zien hoe belangrijk digitale inclusiviteit is geworden.
Digitale toegankelijkheid is belangrijk om ervoor te zorgen dat alle mensen, ongeacht hun beperking, gebruik kunnen maken van websites en online diensten. Naar schatting leeft ongeveer 16% van de wereldbevolking met een vorm van beperking. Toegankelijke websites dragen bij aan een inclusieve samenleving waarin iedereen gelijkwaardig kan participeren.
De huidige wettelijke status van WCAG in Nederland
In Nederland is de digitale toegankelijkheid van overheidswebsites geregeld in het Besluit digitale toegankelijkheid overheid, dat voortvloeit uit de Europese Richtlijn 2016/2102. Dit besluit verplicht overheidsinstanties om te voldoen aan de WCAG 2.1 richtlijnen op niveau AA. Hierbij gaat het om alle websites en mobiele applicaties van overheidsinstanties, waaronder gemeenten, provincies en waterschappen.
Daarnaast is er de Europese Toegankelijkheidsrichtlijn (European Accessibility Act of EAA), die in 2019 in werking is getreden. Deze richtlijn stelt toegankelijkheidseisen voor producten en diensten in de private sector, waaronder e-commerce, bankdiensten, e-books en andere digitale diensten. De EAA verwijst naar de EN 301 549-norm, waarin WCAG 2.1 niveau AA is opgenomen als standaard voor webtoegankelijkheid.
Voor de private sector bestaan momenteel in Nederland nog geen specifieke wettelijke verplichtingen omtrent WCAG, maar dit verandert met de implementatie van de EAA in Nederlandse wetgeving, wat uiterlijk 28 juni 2025 moet zijn voltooid.
Veranderingen in WCAG-wetgeving richting 2025
Het jaar 2025 markeert een belangrijk moment voor digitale toegankelijkheid in Europa. Op 28 juni 2025 loopt de implementatietermijn af voor de European Accessibility Act (EAA). Alle EU-lidstaten, waaronder Nederland, moeten tegen die tijd de richtlijn hebben omgezet in nationale wetgeving en de bepalingen toepassen.
De EAA breidt de toegankelijkheidsvereisten uit naar de private sector, wat betekent dat veel meer organisaties aan de WCAG-richtlijnen zullen moeten voldoen. Hoewel de EAA niet expliciet naar WCAG verwijst, verwijst deze wel naar de Europese norm EN 301 549, die WCAG 2.1 niveau AA als standaard hanteert voor webtoegankelijkheid.
De Nederlandse wetgeving die voortvloeit uit de EAA zal waarschijnlijk WCAG 2.1 niveau AA als minimale standaard hanteren voor digitale toegankelijkheid. Het is ook mogelijk dat tegen die tijd verwezen wordt naar WCAG 2.2, aangezien deze versie nu al beschikbaar is en verdere verbeteringen biedt ten opzichte van WCAG 2.1.
Voor wie wordt WCAG verplicht in 2025?
Vanaf 28 juni 2025 zal WCAG-conformiteit verplicht worden voor een breder scala aan organisaties dan momenteel het geval is. De European Accessibility Act richt zich specifiek op de volgende sectoren en diensten:
- E-commerce platforms en webwinkels
- Bankdiensten voor consumenten, waaronder online bankieren
- Elektronische communicatiediensten, zoals telecom en internetproviders
- Audiovisuele mediadiensten, zoals streamingplatforms
- E-books en gespecialiseerde e-readers
- Diensten die toegang bieden tot vervoerdiensten, zoals websites voor het boeken van reizen
Voor overheidsinstanties blijft de verplichting om te voldoen aan WCAG 2.1 niveau AA onveranderd. Dit geldt voor alle websites en mobiele applicaties van centrale en decentrale overheden, waaronder gemeenten, provincies, waterschappen en semipublieke instellingen.
Voor het MKB zijn er specifieke uitzonderingen en overgangsregelingen voorzien, maar de exacte invulling daarvan moet nog worden vastgelegd in de Nederlandse implementatie van de EAA.
Wat zijn de gevolgen als je niet voldoet aan WCAG in 2025?
Als je niet voldoet aan de WCAG-richtlijnen na de implementatie van de EAA, kan dit verschillende gevolgen hebben. Allereerst kun je te maken krijgen met juridische sancties, waarvan de exacte vorm en hoogte nog moet worden bepaald in de Nederlandse wetgeving. De EAA schrijft voor dat lidstaten “doeltreffende, evenredige en afschrikkende” sancties moeten instellen.
Naast juridische gevolgen zijn er ook financiële risico’s. Je organisatie kan geconfronteerd worden met dwangsommen of boetes. Bovendien kunnen er aansprakelijkheidsclaims ontstaan wanneer mensen met een beperking jullie diensten niet kunnen gebruiken vanwege toegankelijkheidsbarrières.
Ook het reputatierisico moet je niet onderschatten. In een maatschappij die steeds meer waarde hecht aan inclusiviteit en maatschappelijk verantwoord ondernemen, kan het niet-toegankelijk zijn van digitale diensten leiden tot negatieve publiciteit en imagoschade. Dit kan resulteren in verlies van klanten en partners die inclusiviteit belangrijk vinden.
Hoe bereid je je voor op WCAG-compliance richting 2025?
Om tijdig te voldoen aan de WCAG-richtlijnen die in 2025 verplicht worden, is het nuttig om nu al voorbereidingen te treffen. Het implementeren van digitale toegankelijkheid vraagt tijd en kun je niet op het laatste moment realiseren.
Begin met een toegankelijkheidsaudit om te bepalen in hoeverre je huidige digitale omgevingen voldoen aan WCAG 2.1 niveau AA. Op basis van deze audit kun je een stappenplan opstellen met prioriteiten en tijdlijnen. Het helpt je om toegankelijkheid structureel in te bedden in ontwikkelprocessen, zodat nieuwe content en functionaliteiten direct toegankelijk zijn.
Voor het ontwikkelen van toegankelijke websites en applicaties heb je specialistische kennis nodig. Bij complexe projecten is het verstandig om samen te werken met experts op het gebied van digitale toegankelijkheid. Denk hierbij aan ontwikkelaars die ervaring hebben met het implementeren van WCAG-richtlijnen in verschillende contentmanagementsystemen zoals WordPress.
Zorg ook voor training van medewerkers die betrokken zijn bij het beheer van websites en applicaties, zodat zij toegankelijkheid kunnen integreren in hun dagelijkse werkzaamheden. Toegankelijkheid is een continu proces en vraagt om blijvende aandacht.
Veelgestelde vragen over WCAG-verplichting in 2025
Veel organisaties hebben vragen over de aankomende WCAG-verplichtingen. Hieronder volgen antwoorden op enkele veelgestelde vragen:
Moet ik aan alle WCAG-richtlijnen voldoen?
Voor de meeste organisaties geldt dat je moet voldoen aan WCAG 2.1 niveau AA. Dit omvat alle succescriteria van niveau A en AA, maar niet de AAA-criteria, die vaak zeer specifiek en uitdagend zijn om te implementeren.
Wat als mijn website is gebouwd vóór 2025?
Ook bestaande websites die vallen onder de reikwijdte van de EAA moeten vanaf 28 juni 2025 voldoen aan de toegankelijkheidseisen. Er kunnen overgangsregelingen komen voor bepaalde typen content, maar de hoofdfunctionaliteit moet toegankelijk zijn.
Hoe bewijs ik dat mijn website voldoet aan WCAG?
Een toegankelijkheidsverklaring is een goede manier om aan te tonen dat je voldoet aan de richtlijnen. Deze verklaring, gebaseerd op een grondige audit, geeft aan in hoeverre je website voldoet aan WCAG 2.1 niveau AA en welke eventuele uitzonderingen er zijn.
Is er een overgangsperiode of gedoogbeleid?
De EAA voorziet in een implementatieperiode tot 28 juni 2025. Daarna moeten alle diensten die onder de richtlijn vallen toegankelijk zijn. Of er in Nederland een gedoogbeleid of aanvullende overgangsregelingen komen, is nog niet bekend.
Digitale toegankelijkheid wordt steeds belangrijker, niet alleen vanuit juridisch oogpunt maar ook vanuit maatschappelijk perspectief. Door nu al te investeren in toegankelijke websites en applicaties, bereid je je niet alleen voor op aankomende wetgeving, maar draag je ook bij aan een inclusievere digitale samenleving.
Bij Buro voor de Boeg helpen we organisaties bij het toegankelijk maken van hun digitale omgevingen. We bieden ondersteuning bij het implementeren van de WCAG-richtlijnen en zorgen ervoor dat je op tijd klaar bent voor de wettelijke verplichtingen van 2025.
Wil je meer weten over hoe je jouw website toegankelijk kunt maken volgens de WCAG-richtlijnen? Neem contact met ons op via deze link.